Жылжымайтын мүліктің меншік иесі кәмелетке толмаған бала болса.....

 

Кәмелеттік жасқа толмаған балалар мүлікті мұраға немесе сыйлыққа алғаннан кейін меншік иесі немесе ортақ меншік иесі болып қалатын жағдайлар бар.Кәмелеттік жасқа толмаған толық әрекет қабілеттілігі жоқ меншік иесінің ересектермен тең дәрежеде өз құқықтарын жүзеге асыруға және өз мүдделерін қорғауға мүмкіндігі жоқ.Бұл мүлікке қандай да бір жолмен билік ету, мысалы, пәтерді сату немесе айырбастау қажеттілігі туындаған кезде, ата-анасының немесе заңды өкілдерінің (қамқоршылардың немесе қамқоршылардың, асырап алушылардың, патронаттық тәрбиешілердің, асырап алушылардың) келісімі, сондай-ақ қорғаншылық және қамқоршылық органдары талап етіледі.

​

Егер сіз кәмелеттік жасқа толмаған меншік иесінің жылжымайтын мүлкін сатуды ойласаңыз, жылжымайтын мүліктің құқықбелгілеуші құжаттарымен бірге Қорғаншылық және қамқоршылық органдарының келісімін алуыңыз керек.

​

Қазіргі таңда кәмелетке толмаған балалардың мүлкіне билік ету туралы анықтаматек egov.kz порталы арқылы беріледі.

​

14 жасқа толмаған кәмелетке толмағандардың атынан мәмілелерді олардың заңды өкілдері – ата-аналары, асырап алушылары, қорғаншылары жүзеге асырады. Келісімде заңды өкілдің қолы болады, сонымен қатар оның кәмелетке толмаған баланың атынан әрекет ететіні ескертіледі. 14 жастан 18 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мәмілелерді ата-анасының (асырап алушылардың, қорғаншылардың) келісімімен жасайды.

​

Мұндай келісімнің нысаны мәміле үшін заңда белгіленген нысанға сәйкес келуі керек. Келісімшартқа бала қол қояды, ал оның жанында заңды өкілдің қолы осы мәмілені аяқтауға келісетіндігі туралы жазбасы бар.

Заң кәмелетке толмаған адамды толық әрекетке қабілетті деп тануға да мүмкіндік береді. 16 жасқа толған кәмелетке толмаған адам еңбек шарты бойынша жұмыс істесе немесе ата-анасының, асырап алушыларының немесе қамқоршыларының келісімімен кәсіпкерлік қызметпен айналысса, толық әрекетке қабілетті деп танылуы мүмкін. Кәмелетке толмаған бала ата-анасының екеуінің де, асырап алушылардың да немесе қорғаншы органының шешімі бойынша немесе (ондай келісім болмаған жағдайда) сот шешімі бойынша қорғаншы және қамқоршы органның шешімі бойынша әрекетке қабілетті (эмансипация) деп танылады. Эмансипацияланған кәмелетке толмаған адам ата-анасының (асырап алушылардың, қорғаншылардың) келісімінсіз сатып алу немесе сатуды жүзеге асыра алады.

Қазақстанда балалардың меншік құқығы ерекше бақылауда. Сондықтан кәмелетке толмаған иелерімен үй сатып алу процесі аса бір тиянақтылық пен ұқыпты жұмысты қажет етеді. Алайда, егер қорғаншылық органдары заң бұзушылықтарды таппаса және бүкіл процесс заң аясында өтсе, онда сатушы да, сатып алушы да жақын арада жаңа баспанаға заңды түрде ие болады.

 

 

Ақжайық ауданының нотариусы

Ж.Умралиева